پیشگفتار
هنگامی که از جو صحبت میشود، افراد عادی تصویری از جو زمین که همچون هالهای تمام وجوه زندگی آنها را احاطه کرده است، به یاد میآورند. در گفتگوهای روزانه در سازمانها و نهادها، واژههای جو متشنج، جو مسموم، جو ناآرام و … بارها به کار برده میشود. حال این که کمتر به مفاهیم علمی آن توجه میشود و روشهای شناخت آن نیز کمتر مورد تحقیق قرار میگیرد. از نظر لغوی جو عبارت است از اطراف و یا آنچه که بر چیز دیگری احاطه دارد. جو سازمانی یک موضوع ملموس و عینی در سازمان نیست. بدین لحاظ بعضی از صاحبنظران در پاسخ به این سؤال که آیا سازمانها دارای جو هستند؟ پاسخ منفی میدهند. در مقابل عدهای دیگر بر این باورند که آنچه شخصیت و فردیت سازمان را مشخص میکند، اتمسفر یا جو سازمانی است. جو سازمانی را با استفاده از شواهد و نشانههای عینی موجود در سازمان میتوان شناخت. یکی از شاخصهای قابل بررسی در ارتباط با جو سازمانی، الفت و محبتی است که افراد به یکدیگر و به سازمان (محیط کار خود) دارند. در گستره واقعیتهای روزمره زندگی، این امر قابل اثبات است که آدمی تا به چیزی دلبستگی نداشته باشد، هرگز در جهت رسیدن به آن تلاش نخواهد کرد. از سوی دیگر باید در نظر داشت که مقوله محبت در بستر ایدئولوژیها و فرهنگها، معنای خاصی را یافته و جلوه ویژهای دارد. طبیعی است که، ماهیت ارتباط در فرهنگ دینی، رابطهای زایشی با ارزشهای برخاسته از پذیرش قادر مطلق برای هستی دارد. همچنین یکی دیگر از مواردی که در خصوص جو سازمانی بایستی مدنظر قرار گیرد مفهوم فرهنگ سازمانی است که رابطه تنگاتنگی با آن دارد. این کتاب که با عنوان مدیریت جو سازمانی تهیه و تنظیم گردیده است سعی دارد با رویکردی جامع به بررسی چگونگی مدیریت جو در سازمان بپردازد. در این راستا مولفین با بررسی ادبیات و مطالعات پژوهشی صورت گرفته با محوریت موضوع موصوف، ابتدا به تدوین مدلی ترکیبی مطابق نگاره زیر پرداختند. همانطور که در مدل زیر مشاهده میگردد مدیریت جو در سازمان از سه بخش تشکیل میشود.
در بخش اول مشتمل بر بررسی مفهوم جو سازمانی و بالاخص جو اخلاقی سازمان در نظر گرفته شد. بخش دوم، پیشایندهای جو سازمانی با سه محوریت پیشایندهای فردی؛ پیشایندهای مدیریتی و پیشایندهای سازمانی مورد توجه قرار گرفت و در نهایت در بخش سوم نیز بر پیامدهای جو سازمانی متشکل از پیامدهای فردی؛ پیامدهای شغلی؛ پیامدهای سازمانی تاکید گردید. شایان ذکر است که ساختاربندی کتاب حاضر مطابق با مدل موصوف طرحریزی گردید. به گونهای که ساختار کتاب به شرح زیر احصا گردید.
- مطابق با بخش اول مدل ترکیبی:
- فصل اول: مفاهیم و تعاریف جو سازمانی؛
- فصل دوم: ابعاد و مدلهای جو سازمانی؛
- فصل سوم: انواع جو سازمانی؛
- فصل چهارم: جو اخلاقی سازمانی؛
- مطابق با بخش دوم مدل ترکیبی:
- فصل پنجم: پیشایندهای جو سازمانی؛
- مطابق با بخش سوم مدل ترکیبی:
- فصل ششم: پیامدهای فردی جو سازمانی؛
- فصل هفتم: پیامدهای شغلی جو سازمانی؛
- فصل هشتم: پیامدهای سازمانی جو سازمانی.
از سویی سعی گردید تا در فصل نهم کتاب، پنج پرسشنامه با محوریت جو سازمانی مشتمل بر پرسشنامه جو سازمانی نوآورانه؛ پرسشنامه توصیف جو سازمانی- مدرسه؛ پرسشنامه جو اخلاقی؛ پرسشنامه جو سازمانی کویز و دی کوتیز؛ پرسشنامه جو سازمانی هاپین و کرافت ارایه گردد. همچنین در پایان هر فصل نیز متناسب با محتوای فصل، سوالاتی مباحثهای و تحلیلی در نظر گرفته شد. در پایان از تمامی صاحبنظران، اساتید و دانشجویان عزیز خواستاریم که در راستای هر چه بهتر شدن این مجموعه، نظرات خود را به ایمیل ja.faghihi@ut.ac.ir ارسال نمایند.
دکتر قاسم رمضانپور نرگسی – دکتر جواد فقیهیپور – آیدین بنازاده / تابستان ۱۳۹۶
فهرست مطالب
فصل اول: مفاهیم و تعاریف جو سازمانی
مقدمه
تاریخچه جو سازمانی
مفهوم جو سازمانی
پل جو سازمانی
ماهیت جو سازمانی: نگرش شغلي یا رضایت شغلي؟
تعاریف جو سازمانی
شخصيت سازمان
نگرش کارکنان
ادراکات مشترک کارکنان
ساختار و شرايط محيط حاكم بر سازمان
جو سازمانی ادراک شده
جنبههای جو سازمانی
ویژگیهای جو سازمانی
تفاوت جو سازمانی با فرهنگ سازمانی
سوالات پایان فصل
منابع و ماخذ فصل
فصل دوم: ابعاد و مدلهای جو سازمانی
مقدمه
شکلگیری جو سازمانی
رویکرد ساختاری
رویکرد ادراکی
رویکرد تعاملی
رویکرد فرهنگی
عوامل تسهيلكننده و بازدارنده جو سازمانی
عوامل تسهيلكننده
عوامل تهديدكننده
ابعاد جو سازمانی
مدلهای جو سازمانی
مدل جو سازمانی هالپین و کرافت
مدل جو سازمانی هوی و سیبو
مدل جو سازمانی لیتون و استرینجر
مدل جو سازمانی ساسمن و دیپ
سوالات پایان فصل
منابع و ماخذ فصل
فصل سوم: انواع جو سازمانی
مقدمه
انواع جو سازمانی بر حسب تقابل تعارض و تغییر
فضای گروهی
فضای انتزاعی
فضای منطقی
فضای توسعهای
شاخصهای جو سالم سازمانی
جو سازمانی خلاق
آزادي
پشتيباني
اعتماد
تعامل
جو سازمانی نوآورانه
جو سازمانی مدرسه
ماهیت جو سازمانی مدرسه
تعریف جو سازمانی مدرسه
ابعاد جو سازمانی مدرسه
رفتار مدیر
رفتار معلمان
مراحل بهبود جو مدرسه
عوامل اثرگذار بر جو سازمانی مدرسه
جو سازمانی بيمارستان
جو سازمانی پرستاران
ابعاد جو سازمانی از ديدگاه پرستاران
عوامل تأثيرگذار مثبت بر ديدگاه پرستاران نسبت به جو سازمانی
عوامل تأثيرگذار منفي بر ديدگاه پرستاران نسبت به جو سازمانی
سوالات پایان فصل
منابع و ماخذ فصل
فصل چهارم: جو اخلاقی سازمانی
مقدمه
فضاي اخلاقی سازمان
ماهیت جو اخلاقی سازمانی
اهمیت جو اخلاقي سازمان
تعریف جو اخلاقي سازمان
انواع جو اخلاقي سازمان
علاقهمندي فردي
علاقهمندي سازماني
کارايي
دوستي
روحيه کار گروهي
مسئوليت اجتماعي
معنويات فردي
قوانين و رويههاي سازمان
قوانين و اصول حرفهاي
ابعاد جو اخلاقي
ابعاد جو اخلاقي كار فروشندگان
پاسخگويي/ اعتماد
هنجارهاي اخلاقي
رفتار همكاران (ساير فروشندگان)
فعاليتهاي فروش
وضعیت ابعاد جو اخلاقی در بین کارکنان
خصوصيات دموگرافيك و ابعاد جو اخلاقی در بین کارکنان
پیشایندهای جو اخلاقی
پیامدهای جو اخلاقی
سکوت سازمانی
بهزیستی سازمانی
درگیری شغلی
رضايت شغلي
تعهد سازماني
تمايل به ترك خدمت
موفقیت سازمانی
استرس شغلی
سوالات پایان فصل
منابع و ماخذ فصل
فصل پنجم: پیشایندهای جو سازمانی
مقدمه
پیشایندهای جو سازمانی
پیشایندهای فردی
ويژگيهاي شخصيتي
پیشایندهای مدیریتی
سبک رهبری
مهارتهاي مديريتي
هوش عاطفی مدیران
منابع قدرت مديران
قدرت قانوني مديران
قدرت پاداشي مديران
قدرت تخصصي مديران
قدرت اجباري مديران
قدرت مرجعيتي مديران
پیشایندهای سازمانی
اندازه سازمان
جايگاه شغلي
محيط خارجي سازمان
مدیریت دانش
سوالات پایان فصل
منابع و ماخذ فصل
فصل ششم: پیامدهای فردی جو سازمانی
مقدمه
بهزیستی روانشناختی
شادمانی و سرزندگی کارکنان
هوش عاطفي
خلاقیت کارکنان
روحيه كاركنان
خودكارآمدي
سلامت روان
سوالات پایان فصل
منابع و ماخذ فصل
فصل هفتم: پیامدهای شغلی جو سازمانی
مقدمه
رضایت شغلی
فرسودگي شغلی
كیفیت زندگي كاري
تعهد سازمانی
رفتار شهروندی سازمانی
رفتار اخلاقي
سوالات پایان فصل
منابع و ماخذ فصل
فصل هشتم: پیامدهای سازمانی جو سازمانی
مقدمه
اثربخشي مديران
مشارکت کارکنان
بُعد صميميت
بُعد روحيه همكاري
بُعد مزاحمت سازماني
بُعد بيعلاقگي
بُعد حمايت سازماني
بُعد كنارهگيري
بُعد نفوذ مديريتي
بُعد سرپرستي
سرمایه اجتماعی
بُعد ساختاری
بُعد شناختی
بُعد رابطهای
مديريت تعارض
مباحث مرتبط با نوآوری
نوآوری
فرهنگ نوآوري
پذيرش نوآوري
عملکرد سازمانی
یادگیری سازمانی
کیفیت سرمايه انساني
انتشار فناوری اطلاعات
بهرهوري
سوالات پایان فصل
منابع و ماخذ فصل
فصل نهم: پیوستها
مقدمه
پیوست شماره : پرسشنامه جو سازمانی نوآورانه
پیوست شماره : پرسشنامه توصیف جو سازمانی- مدرسه
پیوست شماره : پرسشنامه جو اخلاقی
پیوست شماره : پرسشنامه جو سازمانی کویز و دی کوتیز (۱۹۹۱)
پیوست شماره : پرسشنامه جو سازمانی هاپین و کرافت (۲۰۰۰)
منابع و ماخذ فصل
نقد و بررسیها
هنوز بررسیای ثبت نشده است.