کتاب اقتصاد کلان (۱)

۲۷۰,۰۰۰ تومان

  • مولف: دکتر صفی‌الله بخشعلی
  • تعداد صفحات: 224 صفحه
  • قطع: وزیری
  • جلد: شومیز
  • شابک: 3-42-8171-600-978
  • سال انتشار: 1397
  • ناشر: انتشارات دارالفنون

ناموجود

توضیحات

پیشگفتار

منابع و امکاناتی که در هر کشور وجود دارد کمیاب و محدود است و در مقابل مردمی که در هر کشور زندگی می‌کنند دارای خواسته‌های نامحدود می‌باشند بنابراین بایستی از امکانات موجود استفاده بهینه و درستی انجام گیرد. وظیفه علم اقتصاد است که منابع موجود را برای تولید انواع کالاها و خدمات به‌گونه‌ای اختصاص دهد تا بیشترین رضایت خاطر را ایجاد کند به همین جهت علم اقتصاد را علم مدیریت منابع کمیاب تعریف می‌کنند. فرایند تخصیص بهینه شامل تولید، توزیع و مصرف می‌شود. در یک تعریف کلی می‌توان اقتصاد را به‌صورت زیر تعریف کرد: اقتصاد علم تخصیص بهینه منابع و امکانات کمیاب و محدود برای تأمین خواسته‌های نامحدود بشر است.

علم اقتصاد از لحاظ حوزه‌ی مورد بررسی به دو بخش اقتصاد خرد و اقتصاد کلان تقسیم می‌شود. اقتصاد خرد به بررسی رفتارها و کردارهای اقتصادی افراد و گروههای خاص از افراد (خانوارها و بنگاهها) در بازارهای معین می‌پردازد، ولی اقتصاد کلان به بررسی رفتارها و کردارهای اقتصادی کلی جامعه می‌پردازد. بنابراین می‌توان گفت اقتصاد کلان کل‌نگری است ولی اقتصاد خرد جزءنگری است. در اقتصاد خرد هدف مصرف‌کننده، رفع نیازها و حداکثر کردن مطلوبیت و هدف تولیدکننده، حداکثر کردن سود است. در اقتصاد کلان مباحثی از قبیل تقاضای کل، عرضه کل، تولید ناخالص ملی، تورم، اشتغال، رشد اقتصادی و … مورد مطالعه قرار می‌گیرد. هدف از مطالعه اقتصاد کلان شناسایی و تجزیه ‌و تحلیل پدیده‌ها و متغیرهای کلی اقتصادی، محاسبه و اندازه‌گیری آن‌ها، تعیین روابط بین متغیرها به‌منظور پیش‌بینی و اتخاذ سیاست‌های مناسب برای آینده و اصلاح سیاست‌ها و تصمیمات اقتصادی گذشته است.

سیاست اقتصادی عبارتست از مجموعه دستورالعمل‌ها و تدابیری که دولت‌ها و مسئولین اقتصادی برای ایجاد تغییر مطلوب و مثبت در متغیرهای اقتصادی برای رسیدن به اهداف معین اقتصادی اتخاذ می‌کنند. سیاست اقتصادی در مورد اقتصاد دستوری کاربرد دارد زیرا بایدها و نبایدها در اقتصاد دستوری تعیین می‌شوند. اهداف کلی سیاست‌های اقتصادی شامل: برقراری اشتغال کامل، رسیدن به رشد اقتصادی مطلوب، ایجاد ثبات نسبی در سطح قیمت‌ها و ایجاد تعادل در تراز پرداخت‌ها است.

سیاست‌هایی که دولت‌ها اتخاذ می‌کنند ازنظر بعد زمانی شامل سیاست‌های کوتاه‌مدت، میان‌مدت و بلندمدت می‌باشند. سیاست‌های کوتاه‌مدت مثل برنامه‌های بودجه سالانه که هر ساله برای سال آینده پیش‌بینی و یک‌ساله اجرا و پایان می‌یابد، سیاست‌های میان‌مدت مثل برنامه‌های پنج‌ساله توسعه و سیاست‌های بلندمدت مثل برنامه چشم‌انداز بیست‌ساله هست. سیاست‌های میان‌مدت و بلندمدت که بر اساس یک سری آمار و اطلاعات موجود پیش‌بینی و تعیین می‌شوند ممکن است باگذشت زمان قبل از پایان مدت برنامه‌ها تغییرات اساسی در متغیرهای استفاده‌شده در پیش‌بینی ایجاد شود که باعث شوند اهداف پیش‌بینی در سیاست‌های میان‌مدت و بلندمدت نیاز به اصلاح داشته باشند تا واقع‌بینانه باشند، اطلاعات موردنیاز برای این اصلاحات به‌وسیله مطالعه اقتصاد کلان به دست می‌آید.

مطالعه اقتصاد کلان از جوانب مختلفی حائز اهمیت است که در اینجا به دو مورد آن اشاره می‌شود:

۱) به کمک مطالعه اقتصاد کلان می‌توان عملکرد مسئولین اقتصادی کشور را ارزیابی نمود. چراکه هرکدام از مسئولین اقتصادی برای دفاع از عملکرد خود در طول مدت مسئولیتشان به شاخص‌های اقتصاد کلان متوسل می‌شوند. لذا آگاهی از شاخص‌های کلان اقتصادی ما را در ارزیابی آنان یاری می‌کند.

۲) چون متغیرهای مورد مطالعه در اقتصاد کلان به مسائل کلی اقتصادی جامعه مربوط بوده و در اغلب موارد این مسائل ابعاد غیراقتصادی به‌خصوص اجتماعی، سیاسی، فرهنگی، بین‌المللی و… به خود می‌گیرد لذا برای رسیدن به اهداف غیراقتصادی مطالعه اقتصاد کلان حائز اهمیت است. به ‌عنوان نمونه سیاست‌های افزایش جمعیت و یا سیاست‌های توسعه آموزش نیروی انسانی برای افزایش تحصیلات دانشگاهی بدون توجه به ابعاد اقتصادی آن‌ها نمی‌توانند به موفقیت‌هایی دست یابند. تجربیات گذشته نیز بیانگر این است که هرجایی در برنامه‌ریزی‌های کلان در ابعاد غیراقتصادی به جنبه اقتصادی مسئله توجه نشده با مشکل مواجه شده است.

حال پس از یادآوری تعریف علم اقتصاد و تقسیم‌بندی آن از نظر قلمرو مطالعه که به دو شاخه اقتصاد خرد و کلان تقسیم می‌شود، به جهت اینکه هدف کتاب حاضر بیان مباحث کلان اقتصادی است لذا پس از تعریف اقتصاد کلان به هدف مطالعه اقتصاد کلان و سیاست اقتصادی که هدف مطالعه اقتصاد کلان است اشاره شد و سپس اهمیت مطالعه اقتصاد کلان مطرح شد و در ادامه به ساختار فصل‌های کتاب اشاره می‌گردد.

با توجه به هدف مطالعه اقتصاد کلان در این کتاب ابتدا در فصل اول در غالب جریان‌های مدور درآمد و تولید به معرفی و شناسایی تعدادی از متغیرهای اقتصادی از قبیل چرخه اقتصادی، تولید ملی، درآمد ملی، پس‌انداز، سرمایه‌گذاری، نقش عاملان اقتصادی در چرخه‌های اقتصادی و تزریقات و تراوش‌ها اقتصادی و غیره اشاره گردیده است.

در فصل‌های دوم و سوم به محاسبه و اندازه‌گیری برخی از شاخص‌های مهم کلان اقتصادی مثل تولید ملی، درآمد ملی و متغیرهای مرتبط با آن و همچنین محاسبه و اندازه‌گیری شاخص قیمت‌ها، تورم و متغیرهای واقعی پرداخته‌شده است. در فصل چهارم روابط بین متغیرهای اقتصادی در غالب مدل‌های اقتصاد کلان مطرح ‌شده است. فصل پنجم سیاست مالی و کاربردهای آن در غالب تغییر درآمد ملی تعادلی به‌منظور رسیدن به اهداف معین اقتصادی بحث شده است. فصل ششم بحث سرمایه‌گذاری و عوامل و معیارهای ارزیابی آن و ارتباط آن با نرخ بهره و درآمد ملی بیان گردیده است که ارتباط‌دهنده بازار کالا و بازار پول ست. فصل هفتم پول و چگونگی ایجاد آن و همچنین بازار پول و تعادل در آن بررسی گردیده است. در فصل هشتم تعادل همزمان بازار کالا که از فصل چهارم و پنجم به‌دست‌آمده و تعادل بازار پول که از فصل هفتم ایجاد شده در غالب معادلات IS و LM پرداخته است. در فصل نهم مباحث تورم و بیکاری که از جمله معضلات اقتصادی کشورها تلقی می‌شوند مطرح‌شده و راهکارهایی جهت کنترل و مهار آن‌ها بیان‌شده است؛ و نهایتاً جهت آشنایی با مسائل اقتصاد بین‌الملل در فصل دهم اشاره کلی به بحث تجارت بین‌الملل و مالیه بین‌الملل و همچنین جهت آشنایی به تعدادی از سازمان‌ها و نهادهای اقتصادی بین‌المللی اشاره گردیده است.

صفی‌الله بخشعلی / زمستان ۱۳۹۵

فهرست مطالب

فصل اول: جریان مدور درآمد و تولید

مقدمه

تعریف جریان مدور درآمد و تولید

جریان مدور درآمد و تولید در الگوی دوبخشی با فرض عدم وجود پس‌انداز خانوار

جریان مدور درآمد و تولید در الگوی دوبخشی با فرض وجود پس‌انداز خانوار

جریان مدور درآمد و تولید در الگوی سه‌بخشی (خانوار، بنگاه و دولت)

جریان مدور درآمد و تولید در الگوی کامل چهاربخشی

بررسی تعادل یا عدم تعادل در جریان های مدور

     ۱- تعادل و عدم تعادل در الگوی دوبخشی با فرض عدم وجود پس‌انداز خانوار

     ۲- تعادل و عدم تعادل در الگوی دوبخشی با فرض پس‌انداز بخشی از درآمد خانوارها

     ۳- تعادل یا عدم تعادل در جریان مدور در الگوی سه‌بخشی (باوجود دولت)

     ۴- تعادل یا عدم تعادل در جریان مدور یک اقتصاد کامل، الگوی چهاربخشی (باوجود بخش خارجی)

تراوش‌ها و تزريقات در اقتصاد

پرسش‌های فصل اول

فصل دوم‌: حسابداري ملي

مقدمه

تاریخچه حسابداری ملی

تعریف حسابداری ملی

توليد ناخالص ملي

محاسبه تولید ناخالص ملی

روش‌های محاسبه تولید ناخالص ملی

     ۱- تولید ناخالص ملی به روش تولیدی یا ارزش‌افزوده

     تولید ناخالص ملی و تولید ناخالص داخلی

     تفاوت بين توليد ناخالص ملي به قيمت عوامل و توليد ناخالص ملي به قيمت بازار

     ۲- محاسبه تولید ناخالص ملی به روش مخارج (هزینه‌ها)

     ۳- روش درآمدي

شاخص‌های مرتبط با درآمد ملی

     درآمد شخصي

     درآمد قابل‌تصرف

     درآمد سرانه و تولید سرانه

وحدت بین روش درآمدی و روش مخارج

وحدت بین روش درآمدی و روش ارزش‌افزوده

محدودیت و نارسایی‌های تولید ناخالص ملی

تمرینات با حل

پرسش‌های فصل دوم

فصل سوم‌: شاخص قیمت‌ها

مقدمه

مفهوم شاخص

شاخص قيمت

     الف- شاخص ساده قيمت

     ب- شاخص وزني قيمت

          ۱- شاخص لاسپيرز

          ۲- شاخص پاشه (پاش)

          ۳- شاخص وزني فيشر

انواع شاخص قيمت بر اساس نوع كالا

     ۱- شاخص بهای كالا و خدمات مصرفي

     ۲- شاخص قيمت عمده‌فروشی

     ۳- شاخص ضمني قيمت (شاخص تعدیل‌کننده توليد ناخالص ملي)

متغیرهاي اسمي و متغیرهاي واقعي

روش‌های تعدیل حساب‌های ملی

نتيجه رابطه مبادله بازرگاني

تمرینات با حل

پرسش‌های فصل سوم

فصل چهارم: الگوهاي اقتصاد كلان

تعریف الگوی اقتصادی

روابط موجود بين متغیرهاي موجود در الگوهاي اقتصادي

تعادل در يك الگو

الگوی تعيين درآمد ملي تعادلی

تابع مصرف

تابع پس‌انداز

عرضه كل اسمی و تقاضای كل اسمی

ضريب افزايش يا ضریب تكاثر کینز (K)

شكاف تورمي و شكاف ركودي

درآمد ملي تعادلی از طريق تراوش‌ها و تزريقات

پرسش‌های فصل چهارم

فصل پنجم: سياستهاي مالي و كاربرد الگوي تعيين درآمد ملي

مقدمه

سیاست مالی

     سياست مالي انبساطي

     سياست مالي انقباضي

كاربرد الگوي تعيين درآمد ملي تعادلي

انواع تثبیت کننده‌های اقتصادی

     الف) تثبیت کننده‌های خودکار

     ب) تثبیت کننده‌های اختیاری

پرسش‌های فصل پنجم

فصل ششم: سرمایه‌گذاری

مقدمه

عوامل موثر بر سرمایه‌گذاری

معيارهاي ارزيابي طرح هاي سرمایه‌گذاری

     الف) معيار كلاسيك ارزيابي سرمایه‌گذاری

     ب) معيار کارايی نهايی سرمايه‌گذاری (نظريه کينز)

پرسش‌های فصل ششم

فصل هفتم: پول و بانك

مقدمه

تعریف پول

تعریف پول از نظر کلاسیک‌ها (قبل از سال ۱۹۳۰)

نظریه مقداری پول کلاسیک‌ها

تعریف پول از نظر كينز (بعد از سال ۱۹۳۰)

علت پیدایش پول

تاریخچه پیدایش و تکامل پول

     ۱- پول كالايي

     ۲- پول فلزی

     ۳- پول كاغذي

     ۴- پول تحريري

     ۵- پول الكترونيكي

چگونگي تشكيل بانك مركزي

اندازه‌گیری عرضه پول

     مجموعه کلان پولی M1

     مجموعه کلان پولی M2

     مجموعه کلان پولی M3

سياست‌هاي پولي و ابزار هاي آن

     ۱- نرخ ذخيره قانوني

     ۲- نرخ تنزيل مجدد

     ۳- عمليات بازار باز

ابزارهای سياست پولی در ايران

     الف) ابزارهای مستقیم

     ب) ابزارهای غيرمستقيم

چگونگی ایجاد پول توسط سیستم بانکی

بازار پول

     ۱- عرضه پول

     ۲- تقاضاي پول

تابع تقاضای پول

دام نقدینگی

تعادل در بازار پول

اثرات تغییر تقاضاي پول و عرضه پول بر بازار پول

اثرات تغيير درآمد ملي روي بازار پول

پرسش‌های فصل هفتم

فصل هشتم: تعادل همزمان بازار کالا و بازار پول (مدل IS- LM)

مقدمه

تعادل بازار کالا یا منحنی IS

     روش نموداری استخراج منحنی IS

     روش جبری استخراج منحنی IS

اثر سیاست مالی بر روی منحنی IS

تعادل بازار پول یا منحنی LM

تعادل همزمان بازار کالا و بازار پول

تحلیل سیاست‌های مالی و پولی بر اساس منحنی‌های IS – LM

سیاست مالی و جابه‌جایی منحنی IS

اثر سیاست مالی انبساطی در مدل کلاسیک

اثرسیاست مالی انبساطی در دام نقدینگی

سیاست پولی و جابه‌جایی منحنیLM

پرسش‌های فصل هشتم

فصل نهم: تورم و بیکاری

مقدمه

بیکاری چیست؟

انواع بیکاری

تعریف تورم، انواع و آثار آن

اندازه‌گیری تورم

دلایل ایجاد تورم

     تورم ناشي از افزايش تقاضا نسبت به عرضه

     تورم ناشي از افزايش تقاضا به دليل واقعي

     تورم ناشي از فشار تقاضا به دليل افزايش عرضه پول

     تورم ناشي از افزايش هزينه

     تورم بخشي

     تورم ساختاري

آثار تورم بر اقتصاد

منحنی فیلیپس

منحنی فیلیپس کوتاه‌مدت و بلندمدت

راه‌های پیشگیری از تورم

پرسش‌های فصل نهم

فصل دهم: نگاهی کوتاه بر اقتصاد بین‌الملل

مقدمه

تجارت بین‌الملل

علل توجه به تجارت بین‌الملل

تئوری‌های اصلی تجارت بین‌الملل

مالیه بین‌الملل

ارز

انواع نرخ ارز

     الف- نرخ‌های ارز ثابت

     ب- نرخ‌های ارز انعطاف‌پذیر (شناور)

     ج- نرخ‌های ارز شناور مدیریت شده

تراز پرداخت‌ها

آشنایی با سازمان‌های پولی و مالی بین‌المللی

     صندوق بین‌المللی پول

     بانک جهانی (بانک بین‌المللی ترمیم و توسعه)

     موسسه توسعه بين المللي

     کنفرانس تجارت و توسعه ملل متحد (آنكتاد UNCTAD)

     سازمان جهانی تجارت (WTO)

پرسش‌های فصل دهم

منابع و مأخذ
دارالفنون
ثبت سفارش
♦  لطفاً جهت استعلام موجودی و ثبت سفارش کتاب، در تمام ساعات شبانه‌روز به پیام‌رسان‌های (تلگرام/واتساپ) و یا پیامرسان‌‌های داخلی (ایتا/روبیکا) به شماره زیر پیام ارسال نمایید:

09104949253

در اولین فرصت به تمامی پیام‌ها پاسخ داده خواهد شد. از صبوری شما سپاسگزاریم.
  ارسال کتاب به سراسر کشور تنها از طریق پست امکان‌پذیر است.
هزینه بسته‌بندی و ارسال کتاب با پست (پیشتاز) به سراسر کشور 50 هزار تومان است. (برای خریدهای بالای یک میلیون تومان ارسال رایگان میباشد)