کتاب سیستم مدیریت ایمنی (رویکردی نوین در ارتقاء کیفیت خدمات فرودگاهی)
۱۵۰,۰۰۰ تومان
- مولف: علی جعفری
- با پیشگفتاری از: مهندس محمد الهی نیا
- تعداد صفحات: 146 صفحه
- قطع: وزیری
- جلد: شومیز
- شابک: 0-17-6952-622-978
- سال انتشار: 1398
- ناشر: انتشارات دارالفنون
ناموجود
پیشگفتار مهندس محمد الهی نیا
مدیر ایمنی شرکت فرودگاه ها و ناوبری هوایی ایران
از سالهای پایانی دهه چهل میلادی که با نگارش معاهده بین المللی هواپیمائی کشوری، موسوم به کنوانسیون شیکاگو و پذیرش آن توسط گروه اول کشورهای متعاهد، مقرراتنویسی و همسانسازی بین المللی هواپیمائی کشوری در سراسر دنیا پایه گذاری شد، قریب به هفتاد سال میگذرد. در ادامه این سیر تاریخی، مقررات بین المللی هواپیمائی کشوری در قالب الحاقیه های هجدهگانه کنوانسیون شیکاگو، با قدری تقدم و تاخر نهایتاً تا سال ۱۹۵۲ تصویب و به کشورهای متعاهد ابلاغ گردید. این الحاقیه های هجده گانه در تمامی عرصه ها و حوزه های مورد نیاز، مقررات و یا توصیه های اجرایی ارايه داده بود.
در میان هجده الحاقیه به این کنوانسیون، پانزده الحاقیه بطور مستقیم و یا غیرمستقیم، مرتبط و موثر در تأمین ایمنی هوانوردی میباشد. رعایت مفاد این الحاقیه ها و اسناد زیرمجموعه هر الحاقیه میتواند ضمن تضمین استاندارد بودن فعالیت ها، ایمن بودن آنها را اطمینانبخش نماید. با اینهمه صنعت هواپیمایی دنیا همچنان در تأمین و تضمین ایمنی این صنعت با حلقهای مفقوده روبرو بود که موجب میشد الحاقیه های موجود علیرغم گستردگی مباحث و تنوع موضوعات، تکافو نیاز صنعت را ننماید. از اواخر دهه ۹۰ میلادی و خصوصاً در سالهای ابتدایی قرن بیست و یکم، تجارب برخی کشورها و البته بهرهگیری از تجارب برخی صنایع دیگر موجب شد تا دیدگاه ها نسبت به مقولهی ایمنی و مدیریت ایمنی به تدریج دچار تغییراتی گردد. این تغییرات تدریجی موجب شد تا پس از قریب به ۶۰ سال که از تولد آخرین الحاقیه کنوانسیون شیکاگو میگذشت، دنیای هوانوردی با تولد الحاقیه نوزدهم در سال ۲۰۱۳ مواجه گردد.
گرچه الحاقیه سیزدهم کنوانسیون، با عنوان «بررسی سوانح و حوادث هوانوردی» دقیقاً با هدف تحلیل و بررسی رویدادها و درس گرفتن از آنها برای پیشگیری از تکرار ابلاغ و اجرایی شده بود، اما از آنجایی که این الحاقیه رویکردی تبعاتمحور داشت، عملاً پاسخگوی دیدگاه های جدید در خصوص ایمنی و مدیریت ایمنی نبود. آنچه موجب شد تا شاهد تولد الحاقیه نوزدهم باشیم، توجه دنیای هوانوردی به مقوله «ارزیابی ریسک و ضرورت تصمیمگیری بر مبنای ریسک» بود. بدون شک، اساس و بنیان سیستم مدیریت ایمنی را باید لزوم ارزیابی و تعدیل ریسک دانست که رویکردی جدید، راهگشا و بعضاً غریب در صنعت هواپیمایی بود.
با ابلاغ الحاقیه نوزدهم کنوانسیون شیکاگو و کاملتر و دقیقتر شدن سند شماره ۹۸۵۹ از یک طرف و همچنین بروز برخی تغییرات در سایر اسناد عملیاتی از طرف دیگر، سازمان بین المللی هواپیمائی کشوری (ایکائو) توجه کشورها را به ارزیابی ریسک فعالیت های خود و نیز تصمیمگیری مبتنی بر ریسک جلب نمود. با این رویکرد جدید، سازمانهای هواپیمائی کشوری مختلف و شرکتهای ارائهدهنده خدمات هوانوردی در بخشهای مختلف صنعت، این فرصت و مأموریت را مییابند تا فراتر از آنچه محدود به الحاقیه های هجدهگانه قبلی بود، اکنون مقررات و محدودیتهایی در عملیات هوانوردی خود الزام نمایند که ناشی از فرایندهای ارزیابی و تعدیل ریسک بوده است. با این رویکرد، کشورها فراتر از استانداردهای بین المللی میتوانند با هدف ارتقای ایمنی هوانوردی، الزامات و محدودیتهای جدیدی وضع نمایند.
فرایند ارزیابی و تعدیل ریسک به همراه مقدمات و موخرات آن و نیز ابزارها و ملزومات جانبی آن تحت عنوان سیستم مدیریت ایمنی، تعریف به دنیای هوانوردی ابلاغ گردیده است. این سیستم، گرچه از دوازده جزء به هم پیوسته و به هم وابسته تشکیل شده است؛ اما قلب و اساس این سیستم را میتوان فرایند کلیدی ارزیابی و تعدیل ریسک دانست. البته اصلی ترین پیشنیاز برای اجراییشدن ارزیابی ریسک، شناسایی سیستماتیک مخاطرات میباشد. بهرهگیری از سیستمها، تکنیکها و ابزارهای مختلف به شرط سیستماتیک بودن، میتواند تضمینکننده صحت عملکرد فرایند شناسایی مخاطرات ایمنی باشد. بدون شک، بدون شناسایی دقیق و کامل مخاطرات ایمنی، نمیتوان انتظار داشت ارزیابی ریسک و تعدیل آن راه به جایی ببرد و منتج به ارتقای ایمنی گردد.
هم به منظور شناسایی مخاطرات و هم به منظور ارزیابی و تعدیل ریسک مخاطرات، ابزار اصلی و مطمئن، بهرهگیری از اطلاعات و دادههای ایمنی است. جا دارد به جمله طلایی درج شده در متن این کتاب اشاره کنم «ورودی طلائی یک سیستم مدیریت ایمنی، اطلاعات است.» و به همین بهانه از تشریح مرحله به مرحله مسئله و موشکافی تحلیل سیستم مدیریت ایمنی، توسط نگارنده محترم جناب آقای علی جعفری تشکر نمایم. امید است با توسعه و ترویج پژوهشهای کاربردی در این حوزه، شاهد ارتقای تدریجی اما مستمر ایمنی هوانوردی کشور باشیم.
محمد الهینیا – مدیر ایمنی شرکت فرودگاهها و ناوبری هوایی ایران / پاییز ۱۳۹۸
پیشگفتار مؤلف
سیستم مدیریت ایمنی در صنایع بزرگ و زیرساختهای توسعهای کشورها از اهمیت و جایگاه ویژهای برخوردار میباشد، به دلیل اینکه مخاطرات در اینگونه از صنایع زیرساختی هر کشوری از دغدغههای عام به شمار میآید که بروز هرگونه حوادث ناگوار در آنها علاوه بر خسارتهای جانی و مالی در سطح کلان باعث خدشهدار شدن حیثیت و اصالت برنامههای راهبردی و عملیاتی آنان در سطح بینالمللی میگردد. شاید به همین دلیل باشد که سازمان جهانی هوانوردی (ایکائو) چشمانداز و اهداف راهبردی خود را با این مضمون بیان میکند:
«توسعه ایمن، امن و رشد پایدار هواپیمایی کشوری از طریق همکاری کشورهای عضو و با اهداف راهبردی ارتقای امنیت، ایمنی، رعایت اصول حفاظت محیط زیست با افزایش بهرهوری و استمرار فعالیتهای هوانوردی و تقویت آن در حوزه قوانین کشورهای عضو».
صنعت هوانوردی برای جهش عظیمی که طی یک قرن گذشته در فناوری ایجاد نموده است، جایگاه خاصی دارد. این جهش امکانپذیر نبوده مگر آنکه به طور موازی در مورد کنترل و کاهش مخاطرات هوانوردی نیز اقدام شده باشد. پایداری آینده این صنعت در گرو جلب نظر عموم نسبت به تأمین ایمنی مسافران هوایی بوده و از این رو مدیریت ایمنی پیشنیاز برقراری صنعت هوانوردی پایدار میباشد.
از یک منظر کلی اقدامات مدیریت ایمنی حول چهار محور اساسی شامل سیاستها، سامانههای مدیریت مخاطره، تضمین ایمنی و ارتقای ایمنی تعریف میشوند. در بخش سیاستها، بیان میگردد که مدیریت ارشد سازمان عهدهدار خطمشیها و سیاستهای ایمنی سازمان بوده و مسئول عمکرد ایمن در سازمان میباشد. سامانه مدیریت مخاطره ایمنی عهدهدار ارزیابی، طراحی و ساختار سامانه و تأبید کنترل مخاطره به میزان مطلوب میباشد. تضمین ایمنی به صورت مستمر به ارزیابی فعالیتهای انجامیافته جهت شناسایی خطرات جدید و حصول اطمینان از تحقق اهداف مورد نظر توسط کنترلهای اعمالشده بر مخاطرات میپردازد.
از منظر نگارنده، ارتقای ایمنی نسبت به سه محور سیاستها، سامانه مخاطرات و تضمین ایمنی، از جایگاه مهمتر و ویژهای برخوردار است. ارتقای ایمنی شامل انجام اقداماتی میباشد که منجر به ایجاد محیطی جهت تحقق اهداف تعیینشده در سامانه مدیریت ایمنی میگردد. هدف اساسی این بخش ایجاد فرهنگ مثبت ایمنی که دربردارنده دانش کافی، صلاحیت، ابزارها، ارتباطات، آموزش و تبادل اطلاعات باشد بوده و این فرهنگ ایمنی حاصل ارزشها، نگرشها، صلاحیتها و الگوهای رفتاری فردی و گروهی میباشد که میزان پایبندی به برنامه ایمنی سازمان را مشخص میکند. در یک فرهنگ ایمنی مطلوب، افراد مسئولیتهای خود را شناخته و وظایف خود را در قبال ایمنی انجام میدهند و به فرایندهای سازمان جهت مدیریت ایمنی اعتماد داشته و به آن متکی هستند. در چنین محیطی ارتباط مطلوبی بین مدیریت و پرسنل برقرار بوده و افراد به دنبال فراگیری و ارتقای وضعیت خود از طریق ممارست و آموزش میباشند. در چنین محیطی، ایمنی یک ارزش حیاتی برای سازمان محسوب میگردد که با گذشت زمان و در شرایط گوناگون و تغییرات سازمانی، بدون تغییر تداوم مییابد.
در ساختار سامانه مدیریت ایمنی، دو بخش مدیریت مخاطره ایمنی و تضمین ایمنی به عنوان دو هسته اصلی سامانه هستند. لایه بعدی این سامانه توسط دستورالعملها و تدوین برنامههای اجرایی به امر سیاستگذاری میپردازند.
ارتقای ایمنی نیز به صورت لایه بعدی با انجام اموری نظیر آموزش، برگزاری کنفرانسها و کارگاهها و انجام فعالیتهای فرهنگی، ایجاد ارتباط بین نهادهای مربوطه و بهرهگیری از نکات و تجربیات گذشته سایر بخشهای این سامانه را در برگرفته است. با قرارگیری این لایههای مختلف در فضایی متأثر از فرهنگ ایمنی سازمانی، سامانه مدیریت ایمنی تکمیل میگردد.
علی جعفری / پاییز ۱۳۹۸
مقدمه
صنعت حمل و نقل هوایی، در میان صنایع مختلف و همچنین انواع شیوههاي حمل و نقل از اهمیت زیادي برخوردار است. توسعه روزافزون صنعت هواپیماسازي و گرایش فزاینده به جابهجایی و نقل و انتقال مسافر و کالا در کمترین زمان، موجب پیشرفت چشمگیر صنعت حمل و نقل هوایی، به ویژه در دو دهه اخیر شده است. فرودگاهها زیربناییترین بخش از سیستم حمل و نقل هوایی محسوب میشوند و حضور نسل جدید هواپیماهاي مدرن، رشد سریع حجم ترافیک، تقاضاي سفرهاي هوایی و تصویب قوانین و مقررات منسجم و دقیق براي مراحل مختلف عملیات پروازي، سبب شده تا فرودگاه به عنوان یک سیستم پیچیده و پویا محسوب شود.
مدیریت صحیح هر سازمان نیازمند آگاهی از وضعیت و عملکرد آن و تحلیل فاصله میان وضعیت موجود و مطلوب است. براي تحقق چنین امري، باید میزان اهمیت هر بخش سازمان تعیین شود تا بتوان راهکارهاي مناسبی را براي اتخاذ تصمیم و اولویتبندي هر قسمت اعمال کرد .
تمامي ۱۹۰ كشور عضو ايكائو موظف هستند براي ارتقای ايمني خود در صنعت هوانوردي، نسبت به تدوين نظامنامه و برقراري سامانه مديريت ايمني در هر يك از بخشهاي ذينفع پنجگانه اقدام و اطمينان حاصل نمايند كه سطح ايمني مورد توافق حفظ و براي ارتقای آن برنامهريزي شده است. يكي از اين بخشهاي پنجگانه فرودگاهها ميباشند. عمليات فرودگاهي از دو بعد حائز اهميت است، يكي بعد خدمات هوانوردي و ديگر بعد خدمات زميني. در مبحث خدمات هوانوردي كيفيت ارائه سرويس به پروازهاي در حال نشست و برخاست و پروازهاي مستقر در پاركينگ به منظور حمل بار و مسافر و عمليات سوختگيري از ديدگاه زيرساختهاي فرودگاهي، خدمات كنترل پرواز، مديريت رمپ و نظارت بر سرويسهاي هندلنيگ شركتهاي هواپيمایي مورد نظر ميباشد.
در مبحث خدمات زميني كيفيت تسهيلات ارائه شده در ترمينالها، حمل و نقل زميني مسافرين، استراحتگاهها و… مد نظر است. از مجموعه عواملی که دربرگیرنده تمامی بخشهاي فرودگاه به صورت جامع است، سطوح خدمات و کارایی فرودگاه است. با توجه به مطالب فوقالذکر، کتاب حاضر به منظور ارتقای کیفیت خدمات فرودگاهی از طریق سیستم مدیریت ایمنی فرودگاهي در پنج فصل به رشته تحریر درآمده است.
فهرست مطالب
فصل اول: کیفیت خدمات فرودگاهی
واژهشناسی کیفیت
مفهوم کیفیت خدمات
بخشهای چهارگانه عوامل فرودگاهی
بخشبندی تسهیلات فرودگاهی
اهمیت کیفیت خدمات
مدل سروکوال
ابعاد پنجگانه کیفیت خدمات در مدل سروکوال
فصل دوم: سیستم مدیریت ایمنی فرودگاهی
مقدمه
سیستم مدیریت ایمنی فرودگاهی
اقدامات اجرايي ايكائو
اهداف اجرايي طرح گواهينامه فرودگاه
نگاهي به ترافيك مسافري در كشورهاي منطقه
دستهبندي انواع فرودگاهها
اصول و مفاهیم ایمنی
تعریف نگرش
نیاز صنعت به مدیریت ایمنی
ضرورت نیاز به سامانه مدیریت ایمنی
هشت بخش ساختاری سیستم مدیریت ایمنی
الزامات ایکائو در سامانه مدیریت ایمنی
برنامه ایمنی کشور
چارچوب ایکائو برای مدیریت ایمنی کشور
عملکرد ایمنی کشورها
مسئولیت مدیریت بر ایمنی
سازمان بینالمللی هواپیمایی کشوری (ایکائو)
مسئولیت کشورها
سازمانهای هواپیمایی کشوری
سازندگان
متصدیان عملیات هواپیما
عرضهکنندگان خدمات
قرارداد با مشارکتکنندگان ثالث
اقدامات اساسی مدیریت ایمنی
کاربرد سامانه مدیریت ایمنی
ساختار سامانه مدیریت ایمنی
فصل سوم: مدیریت ریسک فرودگاهی
مدیریت ریسک
واژهشناسی ریسک
تعاریف و ابعاد ریسک
شکلگیری ریسک و مدیریت آن به عنوان یک فرایند
مشخصههای ریسک
تصمیمگیری درباره پذیرش ریسک
طرح تصمیمگیری ترتیبی
ریسکهای جمعی سطح بالا (دغدغههای عام)
اهم وظایف مدیریت ریسک
ارزیابی ریسک
شناسایی ریسک
تخمین یا برآورد ریسک
منابع شناسایی خطر
شناسایی ریسکهای موجود
انواع ریسکهای شناسایی شده در فرودگاه
فصل چهارم: مورد مطالعه؛ فرودگاه بینالمللی شهید آیتالله دستغیب شیراز
مقدمه
بیان مسئله
اهمیت و ضرورت تحقیق
اهداف تحقیق
قلمرو تحقیق
تعریف واژهها، مفاهیم و متغیرها
بررسی تحقیق های انجام شده
مدل تحلیلی تحقیق
فرضیههای پژوهش
روش تحقیق
ابزار گردآوری اطلاعات
روش تجزیه و تحلیل دادهها
توصیف متغیرها (آمار توصیفی)
بررسی فرضیهها
نتیجهگیری و پیشنهادات
بحث و بررسی
فصل پنجم: نکات راهبردی
الف) تحلیل عوامل محیطی داخلی و خارجی در تدوین برنامه راهبردی شرکت فرودگاهها و ناوبری هوایی ایران
ب) چالشها و روندهای تأثیرگذار بر صنعت هوانوردی ایران
ج) تحلیل عوامل محیطی داخلی و خارجی اداره کل فرودگاههای استان فارس
د) نمونه ماتریس SWOT اداره کل فرودگاههای استان فارس
ه) شاخصهای کلیدی عملکرد در فرودگاهها از منظر ACI
ی) شاخصهای کلیدی عملکرد در فرودگاهها و ارتباط آن با سامانه مدیریت ایمنی فرودگاهی (تحلیل)
پیوست
منابع و مأخذ
♦ لطفاً جهت استعلام موجودی و ثبت سفارش کتاب، در تمام ساعات شبانهروز به پیامرسانهای (تلگرام/واتساپ) و یا پیامرسانهای داخلی (ایتا/روبیکا) به شماره زیر پیام ارسال نمایید:09104949253در اولین فرصت به تمامی پیامها پاسخ داده خواهد شد. از صبوری شما سپاسگزاریم. |
♦ ارسال کتاب به سراسر کشور تنها از طریق پست امکانپذیر است. |
♦ هزینه بستهبندی و ارسال کتاب با پست (پیشتاز) به سراسر کشور 50 هزار تومان است. (برای خریدهای بالای یک میلیون تومان ارسال رایگان میباشد) |
محصولات مرتبط
کتاب مصوبات مجمع تشخیص مصلحت نظام از منظر مصلحت و دوام
کتاب مدلهای برند
کتاب عوامل فتنه از دیدگاه قرآن و نهجالبلاغه
کتاب سازمانهای دانش بنیان؛ تحلیلی بر ساختارها و ابزارهای جدید
کتاب تاریخ علم در عصر ساسانی (پزشکی، نجوم و گاهشماری، مهندسی)
کتاب آثار حقوقی و تجاری عضویت ایران در سازمان تجارت جهانی
کتاب روش تفاضلات متناهی غیر استاندارد در حل عددی معادلات دیفرانسیل غیر خطی
کتاب الگوي بلوغ قابلیت کارکنان
انتشارات دارالفنون دارای مجوز رسمی به شماره 12245 صادره از معاونت امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در استان تهران میباشد.
ما تلاش میکنیم تا مسیر نشر و چاپ کتاب را برای مولفین و مترجمین گرامی سهل و آسان گردانیم تا بدون اتلاف وقت و انرژی، در کمترین زمان ممکن آثار خود را به چاپ رسانده و در اختیار مخاطبان خود قرار دهند. باشد که گامی موثر در جهت اعتلای فرهنگ کتاب و کتابخوانی و همچنین گسترش علم و دانش در کشور عزیزمان ایران برداشته باشیم.
نقد و بررسیها
هنوز بررسیای ثبت نشده است.