پیشگفتار
گسترش روزافزون زندگي مدرن و پيامدهاي اجتماعي، اقتصادي و رواني آن و تأثير چشمگير تمدن بر نحوه زندگي و سلامت جسماني و رواني انسان ها، توجه به مقوله بهداشت و سلامت جسم و روان را روزبه روز بااهميت تر نموده است. افزايش رشد صنعت شهرنشيني و زندگي ماشيني امروز، پتانسيل بالايي را براي بروز بيماري هاي رواني در بسياري از جوامع پديد آورده است و در بسياري از جوامع توسعه يافته؛ يكي از زمينه هاي خدمات بهداشت عمومي، بهداشت رواني و برخورداري از وضعيت روان شناختي مطلوب است. اين کتاب به تشريح و تبيين بهداشت جسم و روان و مسائل مرتبط به آن مي پردازد. هدف اصلي از نگارش اين کتاب، تدوين مجموعه اي معتبر، مستند و داراي قابليت هاي علمي و اجرايي است که بتواند مديران، پژوهشگران و علاقه مندان به حوزه بهداشت جسم و روان در محيط کار را ياري رساند. اين کتاب شامل سه بخش است.
بخش اول شامل چيستي بهداشت روان و تبيين آن، بيماري هاي شغلي و انواع آن، پيشگيري از بيماري هاي شغلي می باشد.
بخش دوم به چیستی اختلالات روانی، اعتیاد به کار، اهمال کاری، فرسودگی شغلی، پیشگیری از آن و راههای درمانش و استرس شغلی، نقش و مدیریت آن می پردازد.
بخش سوم به محیط کار سالم و جایگاه بهداشت روان در اسلام اختصاص دارد.
ويژگي برتر اين کتاب مختصر و روان بودن آن است، به طوري که کليه مطالب مرتبط مطالعه و از بين آنها کاربردي ترين مطالب جمع آوري و خلاصه گرديده است. اين کتاب به عنوان يک مجموعه کاملاً کاربردي و مفيد براي محققان و مديران که قصد دارند در اين خصوص اطلاعاتي کسب کنند و يا تحقيقي انجام دهند، تأليف شده است. اگر چه نويسندگان در جمع آوري و تدوين اين کتاب، کليه منابع موجود را بررسي نموده اند، اما قطعاً نتيجه حاصل بي اشكال نيست. از اين رو، از اساتيد و صاحب نظران گرامي پوزش طلبيده و دعوت ميگردد با ارائه نظرات ارزشمند خود در ادامه اين مسير ما را ياري رسانند.
فاطمه کریمی جعفری، علیرضا مرادی و نرجس السادات نسبی / تابستان ۱۳۹۵
فهرست مطالب
بخش اول
فصل اول: چیستی بهداشت روان
مقدمه
تعریف بهداشت روان
مبانی فلسفی بهداشت روان
اهداف بهداشت روان
اهمیت بهداشت روان
تاریخچه بهداشت روان
تاریخچه بهداشت روان در ایران
اصول بهداشت روان
عوامل مؤثر بر بهداشت روان
توصیههایی برای رسیدن به بهداشت روانی مطلوب در محیط کار
خلاصه فصل
فصل دوم: بیماریهای شغلی و انواع آن
مقدمه
تاريخچه بيماريهاي شغلی
تعريف بيماري
تعريف بيماريهاي شغلی
بيماريهاي قانوني شغلی
مهمترين خصوصيات بيماريهاي شغلی
تقسيمبندي بيماريهاي شغلی
عوامل بیماریزا در محیطهای کاری
اول؛ عوامل زيانآور فيزيكي
دوم؛ عوامل زیانآور شيميايي
تعريف سم
تعريف مسموميت
تقسيمبندي مسموميت
راههاي ورود سموم به بدن انسان
انتشار و جابجايي سموم
تغیيرات بيولوژيكي و متابوليسم مواد سمي
بيماريهاي ناشي از فلزات، گازها و مواد شيميايي و سموم گياهي و كشاورزي
سوم؛ عوامل زیانآور بيولوژيكي
چهارم؛ عوامل زيانآور روانی
انواع بیماریهای شغلی
اول؛ بیماریهای پوستی ناشی از شغل
هدف معرفي بيماريهاي پوستي ناشي از كار (درماتيتهاي شغلي) و عوارض آنها
شغل و نورآفتاب
فتودرماتوزها
شغل و گرما و سرما
شغل و مواد شیمیایی
درماتيتهاي پيگمانتر
درماتيتهاي اگزمائي شكل
درماتيتهاي فوليكولي (جوش روغن)
ساير خطرات جلدي
آكنه شغلي
آكنه محيطي
آكنه روغني
شغل و عوامل میکروبی
تأثير ابزارآلات شغلي بر پوست
مهمترين بيماريهای پوستي ناشي از شغل
دوم؛ بیماریهای ریوی ناشی از شغل
سیلیکوزیس
آزبستوزیس
آنتراکوزيس
بيسينوزيس
باگاسوزيس
ريه کشاورزان
سوم؛ سرطانهاي ناشی از شغل
سرطان پوست
سرطان مثانه
سرطان كبد
سرطان برونش
سرطان خون (لوسمي)
خلاصه فصل
فصل سوم: پیشگیری از بیماریهای شغلی
مقدمه
هزينههاي ناشي از بيماريهاي شغلي
خطرات در حال ظهور و چالشهاي جديد
بيماريهاي شغلي مشكوك
پيشگيري
اقدامات پزشکی
اقدامات مهندسی
پايش محيط زيست
پايش آماري
پژوهش
وضع قوانين
پيشگيري از درماتوزهاي شغلي
وسايل حفاظت فردي
پیشگیری از سرطانهای شغلی
حفاظت کارگران در برابر تشعشع ماوراء بنفش
پیشگیری از سرطان مثانه
پيشگيری از بيماریهای شغلی در سطح ملی و بینالمللی
سياستها و برنامههاي ايمني و بهداشت حرفهاي ملي
پيشگيری از سیلیکوزیس و ساير بيماریهای خاص
نقش تشکيلات کارفرمايان و کارگران
اقدامات سازمان بينالمللی کار برای پيشگيری از بيماریهای شغلی
تلاشهاي جهاني در پيشگيري از بيماريهاي شغلي
حوزه عمل سازمان بينالمللی کار
خلاصه فصل
بخش دوم
فصل اول: چیستی اختلالات روانی
مقدمه
تعریف اختلالات روانی
تاريخچه اختلالات رواني
مقدمهای درباره DSM
اختلالات روانی در طبقات تشخیصی DSM-5
انتقادات وارده به کار کمیته شکلگیری DSM-5
خلاصه فصل
فصل دوم: اعتیاد به کار
مقدمه
تعریف اعتیاد به کار
الگوی اعتیاد به کار
رویکردهای اعتیاد به کار
عوامل مؤثر بر اعتياد به كار
تأثیرات پدیده اعتیاد به کار
ارزیابی اعتیاد به کار
راه برقراری تعادل و نکات کلیدی در پرهیز و رهایی از اعتیاد به کار
خلاصه فصل
فصل سوم: اهمالکاری
مقدمه
واژهشناسی و تاریخچه اهمالکاری
تعریف اهمالکاری
انواع اهمالکاری
ویژگی افراد اهمالکار
انواع اهمالکاران
علل بروز اهمالکاری و عوامل مؤثر بر آن
عوارض اهمالکاری
راهها و نکات کلیدی در پرهیز از پدیده اهمالکاری و یا درمان آن
خلاصه فصل
فصل چهارم: فرسودگی شغلی
مقدمه
تاریخچه و تعاریف فرسودگی شغلی
مراحل فرسودگی شغلی
علایم هشداردهنده فرسودگی شغلی
شيوههاي مقابله با فرسودگي شغلي
عوامل مؤثر در فرسودگي شغلي
رویکردهای مختلف نسبت به فرسودگی شغلی
خلاصه فصل
فصل پنجم: استرس شغلی
مقدمه
تاریخچه استرس
استرس یا تنیدگی چیست؟
انواع استرس
استرس و تاثیر آن بر روی کارکرد فرد (منحنی روبرت یرکس و جان دادسون)
استرس شغلی
استرس شغلی ناشی از چیست؟
برخی از استرسهای شغلی شایع در کارمندان سازمانهای ایرانی
نشانهها و علائم استرس شغلی
توصیههایی به کارمندان به منظور کاهش استرس شغلی
توصیههایی به کارفرمایان و سازمانها به منظور کاهش استرس شغلی کارمندان
خلاصه فصل
بخش سوم
فصل اول: محیط کار سالم
مقدمه
کار و سلامت
موضوعات مفهومی در ارتقای سلامت در محل کار
تاریخچه موضوع سلامت در محیط کار
ویژگیهای محیط کار سالم
انواع رویکردهای ارتقای سلامت در محل کار
ایمنی و سلامت شغلی
فعالیتهای سلامتی داوطلبانه
تغییر سازمانی
نقش عوامل خارجی
برنامه ارتقاي سلامت در محل کار
مزایای برنامه ارتقای سلامت محیط کار برای سازمان
مزایای برنامه ارتقای سلامت محیط کار برای کارکنان
جنبههای مختلف سلامت در محیط کار
تغذیه
فعالیت فیزیکی
ترک سیگار
مدیریت استرس
اقدامات لازم بمنظور فراهم نمودن محیط سالم و امن کاری
اصول ضروری برای توسعه موفق یک سیستم ارتقای سلامت در محیط کار
سه راه تأثیر
محیط
منابع شخصی
عادتهای سلامتی
راهبردهای برتر ارتقای سلامت در محل کار
نقش کارفرمایان در ارتقای سلامت محیط کار
شاخصهای پایش و ارزشیابی یک محل کار سالم
مطالعات موردی
شرکت محصولات شیمیایی داو
سازمان فضانوردی ایالات متحده (ناسا)
بانک CGD
رویکرد جهانی کوکاکولا
تأثیر جهانی
خلاصه فصل
فصل دوم: جایگاه بهداشت روانی کار در اسلام
مقدمه
ضرورت توجه به بهداشت روانی از منظر قرآن کریم
بهداشت روانی کار، در آموزههای پیامبر اعظم (ص)
اهمیت کار در شکلدهی و حفظ سلامت روان، در آموزههای پیامبر اسلام (ص)
کار و مبارزه با خیالات و اوهام باطل
کار و تخلیه صحیح انرژی
کار و جلوگیری از گناهان
کار و احساس شخصیت
کار و روشنی قلب
کار و فکر منطقی
نقش کسب کار حلال در آرامش روان
استعانت از خدا
توکل
اخلاق نیک
قناعت
رضایت
درست انجام دادن کار
لذت کار برای دیگران
خلاصه فصل
نقد و بررسیها
هنوز بررسیای ثبت نشده است.