پیشگفتار
والّذین آمنوا أشدّ حبّا للّه (سوره بقره-۱۶۵)
موضوع عشق و محبت، یک موضوع بسیار مهم و مفیدی است که آثار و فواید متعددی دارد. نسل جوان یک عطش جدی نسبت به مسأله (عشق و محبت) دارد. امروزه جامعه جوان ما به دنبال عشق و محبت است. اما سیمای عشق و محبت برای بسیاری مجهول است. اگرچه عاشق است، اگرچه محب است، اگرچه چیزی یا فردی به عنوان محبوب اوست، لکن چهره حقیقی عشق و محبت را نمیشناسد.
براستی عشق و محبت چیست؟ آفریننده او کیست؟ محبوب من چه کسی است؟ معیار عشق و محبت چه چیزی است؟ آثار عشق و محبت کدام است؟ راههای تحصیل عشق و محبت چگونه است؟ طرق افزایش محبت کدام است؟ نقش محبت در تزکیه، تهذیب، رشد و کمال انسان چگونه است؟
عشق خاصیت کیمیا دارد. همانطور که کیمیا، فلزی را به فلز دیگر تبدیل میکند، عشق و محبت در انسان تغییر و تحول ایجاد میکند، در صفات و افعال انسان تغییر ایجاد میکند.
عشق و محبت، نیرو آفرین است، قدرت اصلاح و تربیت انسان را دارد، قدرت ایجاد تبعیت در محبوب را داراست و زمینه فهم کلام محبوب را برای انسان مهیا میسازد. عشق و محبت، قوای خفته انسان را بیدار و نیروهای بسته و مهار شده را آزاد میکند. نفس انسان را تکمیل و موجب شکوفائی استعدادهای آدمی میگردد.
«از محبت تلخها شیرین شود؛ از محبت مسها زرّین شود»( مثنوی معنوی)
خداوند تبارک و تعالی گوهر عشق و محبت را در فطرت هر انسانی به امانت گذاشته تا انسان با کمک عقل، آنجا که شایسته است، این گوهر را به مصرف برساند. عشق و محبت در ذات همه انسانها موجود است. عشق و محبت تحصیل کردنی و خریدنی نیست؛ بلکه همهی ما، در خمیرمایهی وجودمان محبت داریم، این عشق و محبت در اعماق وجود هر انسانی وجود دارد و خود را نشان میدهد.
اسلام نیز قانون و برنامه عشق و محبت دارد، اصلا اساس اسلام بر مبنای عشق و محبت پایهگذاری شدهاست. از بزرگترین امتیازات مکتب شیعه بر سایر مذاهب و مکاتب این است که پایه و زیر بنای اصلی آن عشق و محبت است و عنصر عشق و محبت در آن حضور تام دارد. عشق و محبت در اسلام، عشق و محبت به انسانهای کامل است، عشق و محبت به اهل بیت عصمت و طهارت و اولیاء طاهرین.
تا جاییکه رسول گرامی اسلام فرمودهاند: «لا یتمّ الایمان الاّ بمحبّتنا اهل البیت علیه السلام» (محاسن برقی ج ۲ ص ۴۴۳). یعنی ایمان تمام و کمال نمیشود مگر به برکت دوستی و محبت و عشق به خدا، اهل بیت عصمت و طهارت.(علیهم السلام).
این کتاب در تلاش است محبت و دوستی را از منظر قرآن مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار دهد. امید است مورد توجه دوستان وعلاقهمندان قرار بگیرد.
انسیه قلیچلی / زمستان ۱۳۸۹
فهرست مطالب
فصل اول: محبت و دوستی
تعریف محبت
اقسام محبت
معنای لغوی حُب
مراتب محبت
عوامل پدیدآورنده محبت
اسباب محبت
انواع دیگر محبت
عوامل محبت
عوامل محبت در احاديث اسلامي
موانع و آفات محبت و دوستی
آثار فردی و اجتماعی محبت
انواع عشق در قرآن کریم
معادلهای معنایی عشق در قرآن
انواع حب در قرآن
انواع محبت
فصل دوم: محبت در همزیستی
مقدمه
بیان عرفانی از محبّت در همزیستی
محبت پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله و سلم در همزیستی
محبت در همزیستی مؤمنان
محبت در همزیستی با غیر مؤمنان
غیر محاربین
محاربین
محبّت در اسلام و مسیحیّت
راهها و روشهای تقویت و افزایش محبّت در همزیستی
محبتورزي در همزیستی از منظر قرآن
ضرورت همزیستی در سعادتمندی انسان
همزیستی اخلاقی و ویژگیهای آن
همزیستی مسالمتآمیز و ویژگیهای آن
تفاوتهای همزیستی مسالمتآمیز و همزیستی اخلاقی
تفاوت در هدف
تفاوت در اصول و روشها
شواهد و مؤیدات همزیستی اخلاقی از دیدگاه قرآن
همزیستی اخلاقی با مؤمنین
همزیستی اخلاقی با پیروان ادیان دیگر
همزیستی اخلاقی با دشمنان
محبّت، مهمترین شاخصه همزیستی از منظر قرآن
فصل سوم: حب و بغض
حب و بغض در لغت و اصطلاح
حب در لغت و اصطلاح
بُغض در لغت و اصطلاح
بهرهمندان از حب الهى
نشانههاى دوستى خدا با بنده
محرومان از دوستى خدا
حب و بغض در روایات
حب الهی در علم کلام
حب ممدوح و مذموم
حب و بغض در زندگی
اهمیت حب و بعض در قرآن
آیات محبت ورزیدن در زندگی
آثار مثبت محبت در سبک زندگی
آثار منفی محبت
بغض در زندگی
فرق عشق و مودت و ذلّت
مراتب محبت در قرآن
فصل چهارم: محبت و مهرورزی به پیامبر و اهل بیت علیهم السلام
محبت به پیامبر و اهل بیت از دیدگاه قرآن و روایات
اهمیت و ضرورت محبت به پیامبر و اهل بیت او
آثار محبت به اهل بیت
اتحاد ارواح مؤمنان محب با ارواح اهل بیت
هدایت مردم به سوی خدا(قرب به خدا)
نجات از گمراهی
آثار اخروی محبت به اهل بیت
راههای ابراز محبت نسبت به اهل بیت
مهرورزى به اهل بيت (ع) از ديدگاه قرآن و سنّت با نگاهى به تفسير آيه مودت
ذوى القربى چه كسانى هستند؟
بررسى سندهاى روايات
جايگاه راويان حديث مودّت
سند اظهار نظر روایتها
شبهههای مخالفان
پاسخ به شبهههایی درباره حدیث مودت
بررسى عميق در فهم حديث
دلالت آيه بر امامت و سرپرستى
دلالت آيه مودت و بررسى و نقد شبههها
فصل پنجم: محبت و دوستی در قرآن
واژههای محبت و دوستی در قرآن
محبت
معنای «محبت»
جايگاه محبت
مراتب محبت
محبت پسندیده و ناپسند
معناي محبت خدا
زمينههاي محبوبيت انسان در نزد خداوند
محبت خدا از نگاه قرآن و روایات
محبت خدا از نگاه روايات
ضرورت بحث درباره محبت خدا
آثار محبت خدا
محبت يا لذت!
سادهترين راه براي افزايش محبت به خدا
ابتهاج خداوند به ذات خودش
محبت و انجذاب
محبت و درک لذت
محبت خدا و انجذاب
عينيت ذات و صفات خداوند
سیمای عشق-محبت در قرآن
راههای افزایش محبت
اختلاف محبوب چرا؟
عشق-محبت به اولیاء
محبوبسازی مجازی
راهبردهای قرآنی
نشانههای محبت خدا به بندگان
چگونه انسان می تواند محبوب خداوند واقع شود؟
محبت خدا به بندگان
نظرعرفا درباره محبت خدا نسبت به بندگان
راههای کسب محبت الهی
آثار محبت خداوند به نیکوکاران در قرآن
بررسی واژههای محبت و محسنین
محبت
محسنين
محبت خداوند به نيكوكاران
آثار دنيوى محبت الهی
آثار اخروى محبت الهی
احادیثی درباره محبت
نقد و بررسیها
هنوز بررسیای ثبت نشده است.